Вершы

Ліст у Сібір

 
Засыпан Менск халоднымі снягамі,
Пад палазамі гойсае зіма…
Астрыжан клён асеннімі сярпамі —
Лістоў няма…
А помніш ростань,
Помніш, дарагая,
Як дагарала восеньская медзь,
Так і душа ў шуканнях дагарае,
Каб не гарэць…
Тады плылі,
Плылі на поўдзень гусі,
Будзіў лясы
Асенні свіст і гуд…
А ты мяняла поле Беларусі
На дальнюю тайгу…
Цяпер зіма скрыпіць пад палазамі,
Заледзянела дарагая шыр…
І часта, часта
Думаю начамі
Я пра Сібір.
За тою хмураю,
Таемнаю тайгою,
Шукае золата
І ненец і тунгус…
Здружыўся з лыжамі
І цёплаю дахою
Там беларус.
Хачу да слёз расквечанай вясною
Паездзіць там
І ўдоўж і папярок,
Дзе між сібірскіх зёлак галавою
Ківае васілёк.
Цяпер снягі…
Вячэрняю зарою
З пунсовай шклянкі белая зіма
Частуе Менск наліўкай ледзяною…
…Цябе ж няма…
 

1927

Мая любімая

 
Сумна тут у мурах да адчаю,
Здэцца, просіцца сэрца ў палі,
Дзе вясна залатымі ключамі
Адмыкае таемнасць зямлі.
Эх, вясна!.. Жартаўлівая казка…
Што папішаш?! Вядома, вясна…
Нават камень,
Засыпаны камень,
Зварухнуцца прымусіць яна.
Дайце рады!..
На гэтай кватэры
Кот-мурлыка ў зямлю паглядаў,
А сягоння такім кавалерам
Выглядае,
Ну проста бяда!..
Свецкім тонам гарэзлівым дамам
Спазаранку спявае амаль:
«Ваши лапки пахнут ладаном,
А в ресницах спит печаль».
Сумна тут у мурах да адчаю,
Здэцца, сэрца – не сэрца, а лёд.
Колькі тут сінявымі начамі
Напаткаеш шчаслівых істот…
Я адзін…
Мо за гэтым і горна,
Але што?! Хіба свет у акне?!
Не журыся, таварыш Кляшторны,
Не рыдай аб далёкай вясне.
Не рыдай!..
Там пад месяцам недзе,
Дзе склікаецца тайна начэй,
У гаі беларускую лэдзі
Аклікае паэт-салавей.
І яна – векавая бяроза —
Лепш умее каханне дарыць…
Ты прыпомні юнацкія крозы,
Ты прыпомні далёкія дні.
Помніш тую?!
Калісьці, калісьці
(Мабыць, горна аб тым памінаць)
Вы ля гэтай бярозы кляліся, —
Абяцаліся вечна кахаць.
А пасля?!
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Вы пайшлі… Разышліся… Чужыя…
Ты рыдаў,
Безнадзейна рыдаў…
Дзеўку сваталі людзі чужыя,
Сівы конь на канюшні іржаў.
Галасілі вятры да адчаю,
Сумавала асенняя даль…
Дарагую з другім заручалі, —
Ты радзіму сваю пакідаў.
Без радзімы,
Пад небам чужацкім,
За гадамі ляцелі гады,
І гарэзлівасць гордай казачкай
Уступала шляхі маладым.
Шмат нязвыклага блудзіць па свету,
Шмат з'яўляецца новых імён…
Ты прыехаў на вёску паэтам,
Апрануўшы другі палітон.
І сябе не пазнаў і здзівіўся:
Кожны жук ад цябе уцякаў,
Кожны шпак з перапуду маліўся,
Кожны певень з пуці саступаў,
Не смяяліся дальнія мілі,
Не схіляла вярба галавы…
Прывіталася мілая з мілым
Афіцыйна, далёка, на «вы»…
А калісьці яна шкадавала…
Безнадзейна рыдала без слоў…
Праклінала,
Сябе праклінала,
І жыццё, і няўдалых сватоў.
Муж – гультай,
І на ніве, і ў клеці
Пустата… недарод… неўмалот…
«З-пад чужое рэдакцыі дзеці»
У яе прыбывалі штогод.
Што за проза?!
І слёзна, і горна…
І міжвольна заплакаць гатоў…
Але што?!
Не журыся, Кляшторны,
На закаце юнацкіх гадоў.
І цябе шмат разоў разлюбілі…
Перамераны дальнія мілі,
І не трэба ні марыць, ні сніць.
Недзе там векавая бяроза
Лепш умее каханне дарыць…
Ты прыпомні жыццёвую прозу,
Ты прыпомні далёкія дні…
Ля кастра сінявога світання,
У малінава-дымнай цішы,
Яна скажа адвечную тайну,
Зразумелую толькі душы.
Колісь прадзед яшчэ за прыгонам
Тут слязамі яе паліваў…
На плакучых галінах з праклёнам
Ён бярозавы гальштук прыдбаў.
А пад вечар і слёзна і горна…
Ад вяльможнага пана загад:
«Ўсю сям'ю катаваць без разбору,
На падмогу паклікаць салдат».
Астрыгалі з бярозы убранне,
Без віны катавалі дзяцей…
Нават месяц хаваўся ў тумане,
Назіраючы скаргі людзей…
Дні ішлі…
На бярозе галіны
Адрасталі і зноўку раслі…
Ад бацькоў пераходзіла к сыну
Векавечная крыўда зямлі.
І нібы неразгаданы клічнік
Над каронай павіс уначы…
Падышоў неўзабаве Кастрычнік,
Загулялі на полі мячы.
За адвечную крыўду і слёзы