КӨКБАЙ ЖАНАТАЙҰЛЫ
АБЫЛАЙ ХАН. САБАЛАҚ
АБЫЛАЙ ХАН. САБАЛАҚ
КӨКБАЙ ЖАНАТАЙҰЛЫ
(1861–1952)
Қазақтың ұлы ханы Абылайхан,
Көп емес өткеніне аз-ақ заман.
Уəли өз əкесі хан сайланбай,
Қазақтан басқа жаққа қонысы ауған.
Абылай хан боп өтті қолы жеткен,
Қазақтың баласына еңбек еткен.
Əкесі Абылайдың Уəли еді,
Өкпелеп хан бола алмай ауып кеткен.
Нағашысы Ғайып ханға кеткен ауып,
Тыныштық тұрып қапты сонда тауып
Жетім-жесір боп қалды Уəли хан,
Елімен Ғайып ханның қалмақ шауып.
Ақтабан шұбырынды аштық болып,
Ел кетті бет-бетімен қайың сауып.
Жас бала Əбілмансұр қалды жетім,
Еліне жетер емес қайта тауып.
Сөйтсе де талаптанып ізденеді
Жолдағы қорқыныштан қылмай қауіп.
Iздеп кеп Төле биге сəлем берді,
Таба алмай ата-баба туған елді.
Жыртылған үсті-басы далба-дұлба,
Тағзыммен рұқсат сұрап кіріп келді.
Кірген соң мұны қарап Төле көрді,
Бала да тағзым етіп сəлем берді.
Бұл маңның адамына ұқсамайды,
Жол шегіп, келген ғой деп ұзақ жерді.
Бір бала үсті басы далба-дұлба,
Күрсініп дем алады анда-санда.
Жылтыр көз тікірейген, сұрғылт сары,
Жаратқан ерекше ғып алла тағала.
Қой жүні жыртық күпі, сеңсең тымақ,
Көзіне шашы түсіп кеткен тым- ақ,
Отырысы сұңқардың баласындай,
Нəсілі Төле биге кетті ұнап.
Сұрады аты, жөнін Төле мұның,
Бар ма деп əке-шеше, аға, інің?
Адам болсаң- хан текті, құста-сұңқар,
Байқасам келіседі соған түрің.
Құс болсаң ақсұңқардың балапаны,
Адам болсаң – қазақтың нағыз ханы.
Шырағым, төремісің, қарамысың?
Жөніңді бастан аяқ айтшы, қане.
Бала айтты: атым да, жөнім де жоқ,
бір баламын,
Дəм айдап тентіреген бейшарамын.
Əке-шеше, ел-жұртым, туғаным жоқ,
Атымды сіз қойсаңыз құп аламын.
Алынбай көптен бері шашы-да өскен,
Сабалақ сеңсең тымақ көзге түскен.<b