Źródło i tajemnica. Ku metafizyce twórczości

Rozwijana w książce koncepcja drogi twórcy, pozwala ująć wydarzenia twórczej przemiany w odniesieniu do rozumienia sztuki jako lustra siebie samej i w odniesieniu do różnych odmian źródła, czyli źródeł tworzenia, ze względu na zagadkę bycia twórcą i tajemnicę jego bycia. W książce Źródło i tajemnica problematyka twórcy i twórczości rozpatrywana jest w perspektywie filozoficznej, głównie egzystencyjnej, egzystencjalnej, metafizycznej i estetycznej, obejmującej koncepcje punktu widzenia twórcy i drogi twórcy.

Książka jest znakomitym przykładem łączenia w dyskursie akademickim talentu poetyckiego, krytyczno-literackiego i filozoficznego, obejmuje bowiem świetnie napisane eseje o rozległym zakresie tematycznym. Wywody Autora są głęboko osadzone w antycznej kulturze greckiej, dzięki czemu wpisują się w najlepsze tradycje polskiej eseistyki poetycko-filozoficznej. Marek Siwiec nie ukrywa swego zachwytu nad antyczną tradycją europejskiej kultury, nawet w chrześcijaństwie widząc raczej kolejne wcielenie Grecji, niż Jerozolimy. Impresjonistyczny charakter książki nie podważa przy tym jej jedności tematycznej, którą jest problem metafizycznej drogi twórcy ku źródłu i tajemnicy. Wywód Marka Siwca polega nie tyle na skrupulatnej, filologicznej analizie szczegółowego zagadnienia, ilustrowanej przykładami konkretnych twórców, lecz na stopniowym, fenomenologicznym przybliżaniu tajemnicy twórczości, ujmowanej z różnych perspektyw i punktów widzenia.

Prof. dr hab. Ireneusz Ziemiński (z recenzji)

Książka jest swoistym zapisem wyprawy „do” i „ku” drodze twórcy. Drogę twórcy określam jako drogę do źródła i tajemnicy twórczości. W istocie jednak to, co najważniejsze w tej drodze skupia się w pytaniu przewodnim o źródłowość źródła — samego. Od razu zauważę, iż owo „do” niesie w sobie brzemię źródłowego skierowania na to, co egzystencyjne, twórcze zaś „ku” reprezentuje odniesienie egzystencjalne, refleksyjne, filozoficzne. Pytanie to warunkuje i ogarnia inne zapytywania, które do niego jakby dorastają i z niego wyrastają. Zwraca się ono do głębi tajemnicy twórczego bycia.

Marek Kazimierz Siwiec, Wprowadzenie (fragment)

Droga twórcy jest drogą samopoznania artysty, poety, pisarza. Jest to droga buntu metafizycznego przeciwko władztwu początku jako panowaniu ogólności, zasady przyczynowo-skutkowej, bytu, Boga, bogów czy nawet losu i związanej z tym przemocy. W koncepcji drogi twórcy ujawnia się szlak zdobywania sensu egzystowania poprzez trzy twórcze przemiany i trzy źródła tworzenia, głównie w cierpieniu i doświadczeniu zła. Wiedzie on, mówiąc najkrócej, od doświadczeń traumatycznych i ekstatycznych jako źródeł twórczości, przez „ciemne plamy” zderzeń z twórczymi źródłami do mroku źródeł twórczości sui generis. Znajduję w nim swoiste oczyszczenie poprzez oślepienie. Owe „ciemne plamy” uwalniają od nadmiaru światła. Oślepienie ratuje od zaślepienia i ślepoty.

Marek Kazimierz Siwiec, Ku zakończeniu (fragment)