SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU W POSZUKIWANIU NOWEGO PARADYGMATU

Zagadnieniom współpracy w erze sieciowej i organicznie związanym z nią problemom społecznej odpowiedzialności jest poświęcony rozdział 7, autorstwa U. Ornarowicz. Autorka na podstawie studiów literaturowych i analizy studiów przypadków dotyczących wybranych form współpracy we współczesnej, usieciowionej gospodarce informacyjnej poszukuje odpowiedzi na pytanie: Czym jest ekonomia współpracy i w jakich relacjach pozostaje zakres jej nazwy z zakresem nazw bliskoznacznych, takich jak "ekonomia współtworzenia", "ekonomia dostępu", "ekonomia dzielenia się", "ekonomia współdzielenia", "ekonomia użytkowania" czy "ekonomia współużytkowania"? Podejmuje próbę budowania autorskiej koncepcji typologii różnych form społecznej współpracy. Korzystając ze źródeł literaturowych, wymienia cechy istotne usieciowionej gospodarki, a wśród nich współpracę w sieci, często przybierającą formę wspólnoty. Odwołując się do literatury, autorka charakteryzuje wspólnotę sieciową jako nowy typ zbiorowości społecznej - formę instytucjonalnej współpracy wykorzystującej technologie teleinformatyczne - a następnie buduje typologię wspólnot sieciowych. Uwzględniając dwa podstawowe kryteria, czyli fazy procesu gospodarczego (produkcji, wymiany i konsumpcji) i rodzaj współpracy między uczestnikami wspólnoty, wyróżnia sześć typów wspólnot, a następnie wspólnotę każdego typu charakteryzuje, podaje jej przykłady i określa jej cechy istotne. Ze względu na podobieństwo cech grupuje wspólnoty i opisuje w postaci pięciu modeli. Tabelaryczny opis każdego z modeli uwzględnia po trzy przykłady wspólnot, które są podstawą owego opisu (konstytuują go i uzasadniają), a także ich cechy-zdarzenia dynamiczne, które składają się na splot działań złożonych, określanych jako współpraca. Do owych cech-zdarzeń należą: współtworzenie, współużytkowanie, wspieranie, dzielenie się, wymiana, dostęp (wirtualny lub realny) oraz posługiwanie się instytucją własności (własność prywatna lub współwłasność). Porównanie cech przypisanych poszczególnym modelom pozwala autorce na zdefiniowanie ogólnie rozumianej ekonomii współpracy i wskazanie jej cech istotnych, takich jak dostęp wirtualny lub realny i dzielenie się. O szczegółowych formach tej współpracy przesądzają dodatkowe cechy, do których należą współtworzenie lub współużytkowanie, występujące oddzielnie lub razem. Tym samym autorka określa relacje między zakresami nazw: "ekonomia współpracy", "ekonomia dostępu", "ekonomia dzielenia się", "ekonomia współtworzenia" i "ekonomia współużytkowania". Zagadnienia społeczności sieciowych włącza do rozważań nad działaniami biznesu i jego społeczną odpowiedzialnością, wskazując na wynikające z owego "usieciowienia" zmiany w sposobie postrzegania tej odpowiedzialności. Zmiany te zalicza do jednego z trzech obszarów, do których należą: 1) nowe wartości ekonomiczne i pozaekonomiczne dla konsumenta, dostawcy, przedsiębiorstwa, regionu lub kraju, 2) skutki społeczne, 3) skutki środowiskowe. Rodzaj i znaczenie tak kwalifikowanych zmian uzależnia od formy współpracy między uczestnikami wspólnoty.