Światło

Autorzy publikacji omawiają problem „światła” z różnych perspektyw dziedzinowych i dyscyplinowych: fizyki, okulistyki, lingwistyki, literaturoznawstwa, sztuk plastycznych, muzykologii, metafizyki, ikonografii, antropologii religii i biblistyki. Stanowi to próbę diagnozy światła jako zjawiska naturalnego i nadnaturalnego, które pomimo zaawansowanych metod naukowych wciąż wymyka się ludzkiemu poznaniu. Autorzy poszczególnych rozdziałów tej publikacji starają się przybliżyć czytelnikowi to zjawisko, opierając się na wynikach najnowszych badań swojej dziedziny lub dyscypliny. Wnioski, do jakich dochodzą, mogą zaskakiwać.

Światło to życie. Światło porusza. Światło jest inteligibilne. O świetle można z pewnością mówić wiele i długo, jedno wszakże pozostaje niezmienne: światło – będąc wprawdzie racjonalne, a więc poznawalne – wciąż stanowi dla nas tajemnicę. To właśnie tajemnica stała się impulsem do podjęcia pracy nad niniejszą monografią. Autorzy i autorki poszczególnych rozdziałów tej monografii reprezentują różne dyscypliny nauki. Każda z tych dyscyplin „postrzega” światło inaczej. Inaczej postrzega światło okulista, inaczej postrzega je biblista. Każdy posługuje się innymi terminami, metodami i dochodzi do różnych wniosków. Czy jednak wniosków tych, choć przecież formalnie różnych, nie warunkuje i nie determinuje jedno źródło? Czy wnioski te, choćby najbardziej trafne, zdołają w pełni wyjaśnić to źródło – tajemnicę zjawiska przyrodzonego i nadprzyrodzonego, zjawiska, bez którego ludzie nie mogliby po prostu żyć?

(Ze Wstępu)

Tytułowe światło objawia się czytelnikowi jako inspirująca metafora, splatająca to, co różne, obce i nie(po)znane. Światło odczytywane jest w monografii – zgodnie z tysiącletnią tradycją – binarnie, stając się symbolem życia i nadprzyrodzonych sił, a tym samym plasując się w opozycji do ciemności, zła i zagrożenia. Koncentracja na takim punkcie ciężkości sprawia, że niezagospodarowane pozostają rozpowszechniające się od modernizmu destrukcyjne wizje światła, zachodzącego nad chylącą się od fin de siecle cywilizacją. Traktuję to jako zapowiedź kolejnego, równie inspirującego tomu. A zatem: Ad lucem! (Prof. UŚ dr hab. Renata Dampc-Jarosz)

Przedstawiona mi do recenzji publikacja jest w pełni interdyscyplinarną próbą ujęcia problematyki związanej ze światłem. Tytuł jest więc adekwatny do zawartości przygotowywanego wydawnictwa. Interdyscyplinarność w praktyce jest trudna do zrealizowania, choć jest to termin modny we współczesnych badaniach na poziomie deklaratywnym. Za pełnię interdyscyplinarności, którą doceniam, uznać należy ujęcie w jednym tomie nie tylko perspektywy różnych dyscyplin w obrębie humanistyki, ale także różnych dziedzin (m.in. fizyka, medycyna, nauki o sztuce, językoznawstwo, literaturoznawstwo). Mówimy tu więc nie tylko o różnych metodologiach i strategiach badawczych, ale także o innym przedmiocie badań lub przynajmniej jego sposobie oglądu z różnych perspektyw (np. światło w perspektywie fizyki i humanistyki). (Prof. KUL dr hab. Tomasz Rokosz)

*********

Light. A Contribution to Interdisciplinary Research

The publication presents a comprehensive and multifaceted picture of light in language, medicine, physics, philosophy, culture and art. By drawing synthesis and organizing knowledge, the book outlines the possibilities for modern discourse on light and opens new fields of exploration. The texts presented in the volume are an absorbing journey through seemingly incongruous disciplines, times and cultures.

*********

Dr hab., prof. ucz. Małgorzata Guławska (ORCID 0000-0002-4177-004X) – profesor Uniwersytetu Warszawskiego, doktor habilitowana nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Instytucie Lingwistyki Stosowanej UW, absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz germanistyki i slawistyki na Uniwersytecie w Würzburgu. Interesuje się gramatyką, leksykologią i frazeologią porównawczą polsko-niemiecką oraz powiązaną z tymi zagadnieniami problematyką translatoryczną i leksykograficzną. Wśród publikacji na ten temat wyróżniają się 2 monografie: "Aspektualität im Deutschen und Polnischen" (München 2000) i "Somatische und emotionale Konzepte im in der deutschen und polnischen Phraseologie" (Frankfurt am Main 2013) oraz współautorstwo 2 serii wydawniczych: "Studia Phraseologica et Paroemiologica", wydawanej w Hamburgu od 2019 roku oraz „Forum Semantyczne”, ukazującej się w Warszawie od 2021 roku. W ostatnich opracowaniach podejmuje temat metaforyki zdrowia i choroby w dyskursie publicznym.

Dr hab. Grzegorz Pawłowski (ORCID 0000-0002-2465-2906) – doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Pracuje w Instytucie Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej na Wydziale Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. Członek Rady Naukowej Dyscypliny Językoznawstwo UW; członek Kolegium Elektorów UW. Laureat indywidualnej nagrody PAN. Stypendysta DAAD i KAAD. Autor książek "Fachlexeme in Konstruktion. Linguistischer Beitrag zur Erkenntnisarbeit" (2017) oraz "Metafizyka poznania lingwistycznego" (2021). Założyciel i przewodniczący interdyscyplinarnego Forum Semantycznego; założyciel międzyuczelnianej grupy badawczej Człowiek w działaniu. Prowadzi badania w zakresie teorii języków, komunikacji (specjalistycznej), terminologii (muzyki i hymnografii bizantyjskiej), paleografii lingwistycznej, neumatyki bizantyjskiej i gregoriańskiej oraz metafizyki i epistemologii.