Туйғуларда ранг - рангларда туйғу

…Rang tarixi, xalq og'zaki ijodida qo'llanilgan rang ramzlari, bularning yozma adabiyotga kirib kelishi va turkiygo'y shoirlarning ranglardan foydalanish mahorati – ushbu tadqiqotda atroflicha yoritib berilgan. Ayniqsa, gul obraziga doir fikr-mulohaza va tahlillar hech birovni befarq qoldirilmaydi, deb o'ylayman. Rang sezgisi, rang orqali fikrlash, tuyg'u va tushunchada rangga suyanish hamma uchun ham xos xususiyat yoki fazilat emas. Insonning rang vositasida aks ettirilgan his, hol, kayfiyatlarini yaxshi anglashi ichki bir nigohga bog'liq. Aytaylik, rassom har narsadan oldin ko'z bilan yashaydigan, narsa va borliqlarning mohiyatidan ko'ra, rang va shakllariga yaqinlik sezadigan kishidir. O'zgalarda oddiy bir mahorat samarasi bo'lib ko'ringan suvrat, ulkan shoirlarda hayajon hamda hayotiy qarashlarni ifodalaydigan alohida bir vosita holiga etkaziladi. Bugina emas, daho san'atkorlar ijodiyoti dinga, diniy-falsafiy ta'limot yoki dunyoqarashlarga rang «yo'li» bilan ham borib bog'lanadi. Sirdaryoxon imkon qadar tadqiqotida shu ishlarni o'rgangan, inobatga olib fikr yuritgan. Ayniqsa, tasavvufdagi rang va rang ma'nolari bilan qiziqishi she'riy matnlarni dadil hamda ishonch ila tahlil va talqin qilishda unga juda qo'l kelgan. Chunki rang sehri, rang jozibasi, rang taassurotlariga u o'zicha ahamiyat bera olgan. Sirdaryoxonning tadqiqotini o'qigan kishi bu dunyoda har bir haqiqat va holatning xususiy rangi borligiga, quvonch va shodlik, ezgulik va baxtiyorlik ranglari bilan qayg'u va hasrat, alam va g'ussa ranglari o'zaro butkul qovushmasligiga to'la ishonadi. Va rang, bo'yoq, rangdorlik bo'lmaganida, so'zlar xira tortib, ko'rksizlanib, fikru tuyg'ular go'zallikdan, latif-latif tovlanishlaridan mahrum bo'lishiga hech shubhalanmaydi…