Tasuta

Pan niewart sługi

Tekst
Märgi loetuks
Pan niewart sługi
Šrift:Väiksem АаSuurem Aa
 
„I wziął tylko pięćdziesiąt1”. „Wieleż miał wziąść?” „Trzysta.
Tak to z dobrego pana zły sługa korzysta”.
„A za cóż te pięćdziesiąt?” „Psa trącił”. „Cóż z tego?”
„Ale psa–faworyta jegomościnego”.
„Prawda, wielki kryminał2, ale i plag3 wiele”.
„To łaska, że pięćdziesiąt”. „I nieprzyjaciele
Taką łaskę wyświadczą”. „On najlepszy z panów,
On sto plag nigdy nie dał”. „Mów lepiej z tyranów,
Co dom czynią katownią, a na płacz nieczuli,
Z wnętrzności się człowieczych ku sługom wyzuli.
Ten, co gdy był sam sługą, dobre miewał pany,
Porzuciwszy niedawno podłe pasamany4,
Co się niegdyś pokornie nazywał Maciejem,
Dziś jest jaśnie wielmożnym mości dobrodziejem.
Zza karety, gdzie stawał5, przesiadł się w karetę,
W mundur6 barwę7 zamienił, a nader obfite
Mając zacności swojej próby8 oczewiste,
I herb znalazł, i przodków, i panegirystę.
Niech ziółko w krzaczek idzie, choćby w dąb urosło;
Wolno igrać Fortunie, jej to jest rzemiosło;
Cudotworna, na krzesła przerabia warsztaty9”.
 
1pięćdziesiąt – domyślnie: plag. [przypis redakcyjny]
2kryminał – zbrodnia. [przypis redakcyjny]
3plagi – baty, razy; chodzi o wymierzanie chłosty. [przypis edytorski]
4pasamany – galony, tu: liberia. [przypis redakcyjny]
5Zza karety, gdzie stawał – jako hajduk. [przypis redakcyjny]
6mundur – mundury wojewódzkie albo obywatelskie nosiła szlachta pełniąca funkcje poselskie i urzędowe mocą uchwały sejmu z r. 1776; mundury poszczególnych województw różniły się kolorem kontuszów i żupanów. [przypis redakcyjny]
7barwa – liberia sługi dworskiego. [przypis redakcyjny]
8próba – dowód. [przypis redakcyjny]
9na krzesła przerabia warsztaty – na krzesła senatorskie zamienia warsztaty rzemieślnicze. „Cudotworność” Fortuny określa tu autor przy pomocy poetyckiej przenośni; w XVIII w. bowiem uzyskanie godności senatorskiej przez mieszczanina było niemożliwe. [przypis redakcyjny]