Dziady, część II

CHÓR

 
Bierzcie, czego której braknie,
Która pragnie, która łaknie.
 

GUŚLARZ

 
Czas odemknąć drzwi kaplicy.
Zapalcie lampy i świécy.
Przeszła północ, kogut pieje,
Skończona straszna ofiara,
Czas przypomnieć ojców dzieje.
Stójcie…
 

CHÓR

 
                      Cóż to?
 

GUŚLARZ

 
                      Jeszcze mara!
 

CHÓR

 
Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
Co to będzie, co to będzie?
 

GUŚLARZ

do jednej z wieśniaczek

 
Pasterko, ot tam w żałobie…
Wstań, bo czy mi się wydaje,
Czy ty usiadłaś na grobie?
Dziatki! patrzajcie, dla Boga!
Wszak to zapada podłoga
I blade widmo powstaje;
Zwraca stopy ku pasterce²⁵
I stanęło tuż przy boku.
Zwraca lice²⁶ ku pasterce,
Białe lice i obsłony,
Jako śnieg po nowym roku.
Wzrok dziki i zasępiony
Utopił całkiem w jej oku.
Patrzcie, ach, patrzcie na serce!
Jaka to pąsowa pręga²⁷,
Tak jakby pąsowa wstęga
Albo jak sznurkiem korale,
Od piersi aż do nóg sięga.
Co to jest, nie zgadnę wcale!
Pokazał ręką na serce,
Lecz nic nie mówi pasterce.
 

CHÓR

 
Co to jest, nie zgadniem wcale.
Pokazał ręką na serce,
Lecz nic nie mówi pasterce.
 

GUŚLARZ

 
Czego potrzebujesz, duchu młody?
Czy prosisz o chwałę nieba?
Czyli o święcone gody?
Jest dostatkiem mleka, chleba,
Są owoce i jagody.
Czego potrzebujesz, duchu młody,
Żeby się dostać do nieba?
 

Widmo milczy.

CHÓR

 
Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
Co to będzie, co to będzie?
 

GUŚLARZ

 
Odpowiadaj, maro blada!
Cóż to, nic nie odpowiada?
 

CHÓR

 
Cóż to, nic nie odpowiada?
 

GUŚLARZ

 
Gdy gardzisz mszą i pierogiem.
Idźże sobie z Panem Bogiem;
A kto prośby nie posłucha,
W imię Ojca, Syna, Ducha!
Czy widzisz Pański krzyż?
Nie chciałeś jadła, napoju?
Zostawże nas w pokoju.
A kysz, a kysz!
 

Widmo stoi.

CHÓR

 
A kto prośby nie posłucha,
W imię Ojca, Syna, Ducha!
Czy widzisz Pański krzyż?
Nie chciałeś jadła, napoju?
Zostawże nas w pokoju.
A kysz, a kysz!
 

GUŚLARZ

 
Przebóg! cóż to za szkarada?
Nie odchodzi i nie gada!
 

CHÓR

 
Nie odchodzi i nie gada!
 

GUŚLARZ

 
Duszo przeklęta czy błoga²⁸,
Opuszczaj święte obrzędy!
Oto roztwarta podłoga,
Kędy wszedłeś, wychodź tędy.
Bo cię przeklnę w imię Boga.
 

po pauzie

 
Precz stąd na lasy, na rzeki,
I zgiń, przepadnij na wieki!
 

Widmo stoi.

 
Przebóg! cóż to za szkarada?
I milczy, i nie przepada!
 

CHÓR

 
I milczy, i nie przepada!
 

GUŚLARZ

 
Darmo proszę, darmo gromię,
On się przeklęctwa nie boi.
Dajcie kropidło z ołtarza…
Nie pomaga i kropidło!
Bo utrapione straszydło
Jak stanęło, tak i stoi,
Niemo, głucho, nieruchomie,
Jak kamień pośród cmentarza.
 

CHÓR

 
Bo utrapione straszydło
Jak stanęło, tak i stoi,
Niemo, głucho, nieruchomie,
Jak kamień pośród cmentarza.
 
 
Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
Co to będzie, co to będzie?
 

GUŚLARZ

 
To jest nad rozum człowieczy!
Pasterko! znasz tę osobę?
W tym są jakieś straszne rzeczy.
Po kim ty nosisz żałobę?
Wszak mąż i rodzina zdrowa?
Cóż to! nie mówisz i słowa?
Spojrzyj, odezwij się przecie!
Czyś ty martwa, moje dziecię?
Czegóż uśmiechasz się? czego?
Co w nim widzisz wesołego?
 

CHÓR

 
Czegóż uśmiechasz się, czego?
Co w nim widzisz wesołego?
 

GUŚLARZ

 
Daj mnie stułę i gromnicę,
Zapalę, jeszcze poświęcę…
Próżno palę, próżno święcę,
Nie znika przeklęta dusza.
Weźcie pasterkę pod ręce,
Wyprowadźcie za kaplicę.
Czegóż oglądasz się, czego?
Co w nim widzisz powabnego?
 

CHÓR

 
Czegóż oglądasz się? czego?
Co w nim widzisz powabnego?
 

GUŚLARZ

 
Przebóg, widmo kroku rusza!
Gdzie my z nią, on za nią wszędzie…
Co to będzie, co to będzie?
 

CHÓR

 
Gdzie my z nią, on za nią wszędzie.
Co to będzie, co to będzie?