Araya girən qadın

– Yəni, siz heç Lyusi Mokunui haqqında eşitməmisiniz? O Havay bülbülünü tanımırsı-nız? Hə, üzr istəyirəm, siz malaxinisiniz, bu yer-lərə təzə gəlmisiniz, tanımamağınız başa düşü-ləndir. Lyusi Mokuni bütün Honolulunun se-vimlisi olub, hətta bütün bu adaların.

– Siz dediniz ki, olub… – onun sözünü kəsdim.

– Hə, səhv eşitmədiniz. İndi isə hesab edin ki, artıq ölüb. – Corces ümidsiz təəssüflə çiyinlərini çəkdi. – Müxtəlif vaxtlarda 10 xaoles – ah, üzr istəyirəm, – 10 ağ adam itirmişik. Hələ küçə adamlarını demirəm. Amma bu dediyim 10 nəfər ən görkəmli insanlardan idilər. O, istə-səydi, Ali Hakimin oğluna ərə gedə bilərdi. Siz onu gözəl hesab edirsiniz? Hələ oxumağını din-ləməliydiniz! Havay adalarında ən istedadlı müğənnidir. Səsi xalis gümüş kimidir. Biz onu çox sevirdik. Amerikada qastrol səfərində ol-muşdu. Əvvəlcə Havay Kral Orkestri ilə getdi, sonra isə iki dəfə dalbadal konsert verdi.

– Hə, deməli, belə! – Mən səsimi qaldır-dım. – Hə, xatırladım. Onun ifasını iki il əvvəl Boston Filarmoniyasında eşitmişəm. Bu qadın o imiş! İndi tanıdım onu.

Bütün bədənimi qeyri-müəyyən kədər bü-rüdü. Həyat ən yaxşı halda mənasız bir lətifəyə bənzəyir. İki il içində bu əsrarəngiz qadın, bü-tün uğurlarına rəğmən, bir gün qəfil bura dü-şür, Molokaiyə göndəriləcəyi anı gözləyir. Qey-ri-iradi halda Henlidən bu sətirlər yadıma düş-dü:

– Qoca, bədbəxt avara bədbəxtlik haqqın-da belə nəql etdi. Deyir: Həyat – səhvdir, səhv-dir və rəzalətdir.

Birdən, gələcəklə bağlı fikirlərdən tüklə-rim ürpəşdi. Əgər Lyusi Mokunuinin bəxtinə belə ağır bəla düşmüşdüsə, indi kim bilir, məni nə gözləyir… Mən gərgin düşüncələrə qərq ol-muşdum ki, həkim Corces məni koloniyadakı həyatın heç də pis olmadığına inandırmaq üçün tələsdi.

Bu, inanılmazdır; insanlığa da sığmır. Özümü nə qədər məcbur etsəm də, sonradan o qadına baxa bilmədim. Bir az aralıda, kəndirlər arxasında polis nəfərləri, xəstələrin qohumları və dostları gözləyirdi.

Onlara yaxın gəlməyə icazə vermirdilər. Nə bir qucaqlaşma, nə bir vida öpüşü. Onlar an-caq uzaqdan-uzağa bir-biri ilə danışa, sevgi do-lu son sözlərini təkrar-təkrar, dilləri topuq vura-vura deyə bilərdilər.

Kəndirlər arxasında dayanmış adamlar nəsə həyəcanlı, gərgin görünürdülər. Axı, onlar öz yaxınlarının – canlı ölülərin üzlərini son dəfə görürdülər.

Həkim Corces işarə verdi və bədbəxtlər hərəkətə gələrək, buxar gəmisinin pilləkənləri-nə doğru getdilər. Çox acı bir dəfn yürüşünə bənzəyirdi. Damarımda qanım dondu, az qaldı ürəyim parçalansın. Mən heç vaxt belə böyük bir dərd görməmişdim, görməyəcəm də. Kers-deyl və Makvey hələ də limanın o başında idi-lər, başları hansısa ciddi məsələ ətrafında – yə-qin ki, siyasi məsələdə söhbətə qarışmışdı.

Lyusi Mokunui gəmiyə doğru addımla-yarkən, mən yenidən oğrun-oğrun ona tərəf baxdım. O, həqiqətən də çox gözəl idi. Yüz ildə bir dəfə yetişən üç nadir çiçəkdən biri kimi.

Hələ fikirləşin, belə bir qadın qotur xəstə-ləri üçün yaradılmış koloniyada çürüməyə məhkum qalıb!

O, əsl kraliça kimi gedirdi. Pilləkənlərlə gəmiyə qalxdı, göyərtədə gəminin burnu tərəfə addımladı – ordan xəstələr göz yaşları içində öz yaxınlarına əl edirdilər.

Lövbər qaldırıldı və “Noo” yavaş-yavaş limandan aralaşmağa başladı. Qışqırıq və hön-kürtü səsləri daha da gücləndi. Mən fikrən özü-mə söz verdim ki, bir daha “Noo”nun xəstə da-şıması mənzərəsinə şahidlik etməyəcəm. Bu za-man Makvey və Kersdey yaxınlaşdılar. Cekin gözləri parıldayır və dodaqları razı təbəssümü gizlədə bilmirdi. Çox güman ki, onların siyasət söhbəti ümumi razılıq əsasında bitmişdi. Kəndir arakəsməni qaldırdılar və dua oxuyan, gəmi-dəki xəstələri səsləyən qohumlar düz sahil kör-püsünə qədər yaxınlaşdılar.

– Bu, onun anasıdır, – deyə Corces yanı-mızda dərdli halda vurnuxan qoca bir qadını göstərdi. Qadın nəm gözlərini gəmidən çək-mirdi. Lyusi Mokunuinin də ağladığını gör-düm. Amma budur, o göz yaşlarını silərək, Kersdeylə baxdı. Sonra hər iki əlini təntənəli bir əda ilə ilə irəli uzatdı, sanki tamaşaçılarını qu-caqlayırdı.

– Əlvida, Cek! Əlvida, əzizim!

Cek bunu eşidib üzünü çevirdi. Bir insa-nın bu qədər qorxmasını heç görməmişdim. O, birdən diksindi, rəngi ağardı və sonra süstləşdi. Sanki bir anda bədənindən ruhunu çıxarmışdı-lar. Əllərini qaldırıb donquldandı: “Aman Tan-rım!”…

Amma dərhal da, güclü iradəsinin köməyi ilə özünü ələ aldı.

– Əlvida, Lyusi! Əlvida! – səsləndi.

“Noo” uzaqlaşana qədər, Cek yerində du-rub əlini yelləməyə davam etdi.

– Mən elə bilirdim ki, sizin xəbəriniz var, – Makvey heyrətlə Kersdeylə baxaraq dedi. – …Düşündüm ki, elə buna görə bura gəlmisiniz.

– İndi bilirəm, – Kersdey astadan dilləndi. – Fayton haradadır?

Və cəld halda, az qala qaçaraq limandan uzaqlaşdı. Mən də onun arxasınca tələsdim.

– Doktor Hervinin yanına sür! – fayton-çuya qışqırdı. – Tez ol!

Ağır şəkildə köks ötürərək, oturacağa oturdu. Üzündən solğunluq yağırdı. Dodaqları bir-birinə sıxılmış, alnından və üst dodağından tər süzülürdü. Deyəsən, güclü ağrı ona əzab ve-rirdi.

– Tez elə, Martin, tanrı xatirinə! – sözlər sinəsindən ağrı ilə qopurdu. – Atlar niyə belə ərinir? Yaxşıca qamçıla! Necə lazımdır qamçıla atları!

– Atları haldan salarıq, ser! – faytonçu eti-raz etdi.

– Olsun! Var gücünlə qamçıla! Atların pu-lunu da, polisin cəriməsini də ödəyərəm. Hə, tez sür, tez!

Cek döşəkçəyə söykənərək, titrəyən əlini üzünə tutdu, öz-özünə danışırmış kimi don-quldandı:

– Mən bunu niyə bilmədim… Heç xəbərim olmadı…

Fayton sürətlə, döngələrdə yırğalana-yır-ğalana gedirdi. Danışmaq mümkün deyildi. Həm də nədən danışardıq ki? Amma mən Ce-kin tez-tez öz-özünə təkrar etdiyini eşidirdim: “Bu, heç ağlıma gəlməmişdi. Belə bilməzdim!”…

Ernest Heminquey

YAĞIŞ ALTINDAKI PİŞİK

Tərcümə: Rüfət Əhmədzadə

Oteldə qalanlar arasında cəmi iki ameri-kalı var idi. Öz nömrələrinə qalxıb-enərkən, pil-ləkənlərdə rastlaşdıqları adamlardan heç kimi tanımırdılar. Qaldıqları otaq ikinci mərtəbədə yerləşirdi və buradan dənizə mənzərə açılırdı.

Həmçinin, pəncərədən baxarkən, ictimai bağ və müharibə qurbanları üçün ucaldılan abi-də də görünürdü. Bağda hündür palma ağac-ları və yaşıl skamyalar var idi. Hava yaxşı olan-da, molbertini açmış rəssam da həmişə bu bağ-da olardı. Rəssam palmaların hündürlüyündən, dənizə və bağlara baxan otellərin parlaq rəng-lərindən xoşlanardı.

İltalyanlar müharibə abidəsinə tamaşa et-mək üçün uzun yol qət etmişdilər. Abidə bü-rüncdən hazırlanmış və yağış altında bərq vu-rurdu.

Yağış yağır, damlalar palma yarpaqların-dan süzülürdü. Çınqıl cığırlarda gölməçələr ya-ranmışdı. Yağış altında dəniz dalğaları uzun zo-laq şəklində sahilə çırpılır, geri çəkilir və yeni-dən sahilə doğru hücuma keçirdilər. Abidənin ətrafındakı meydanda bircə avtomobil belə qal-mamışdı. Meydanla üzbəüz kafenin ofisiantı qapının ağzında duraraq, nəzərlərini boşalmış meydana zilləmişdi.

Amerikalı qadın pəncərənin qarşısında durub çölə baxırdı. Düz bu otağın pəncərəsin-dən aşağıda, yağış damcılayan yaşıl masanın al-tına bir pişik sığınmışdı. O, yumaq kimi büzü-şərək, yağış damcılarından mümkün qədər qo-runmağa çalışırdı.