Усё скончылася, трое салдат СКР ляжалі на сухой цвёрдай паверхні зямлі. Адзін з іх злёгку падрыгваўся, дрыжаў нагамі, павольна паміраў, выдаючы ціхія стогны.
– Малайчына, ты выратаваў мяне. – падбадзёрвала Ганна. – Адкрый шлем.
Яна падышла вельмі блізка да мяне. Абедзвюма рукамі ўзяла маю галаву і накіравала мой погляд на сябе, зірнула ў мае разгубленыя блакітныя вочы.
– Глядзі на мяне. Ня бойся. Адкінь гэта. Ты перамагаеш зло, а гэта не заўсёды атрымліваецца лёгка. Часам даводзіцца прымаць занадта дрэннае рашэнне, якое, у выніку, ратуе вельмі шмат добрых людзей…
Патроху гнеў стаў слабець унутры майго цела. Я не глядзеў на мёртвых, мой страх быццам хаваўся ўва мне і рассейваўся ад прыгожага твару Ганны.
– Я ў норме. Усё добра. – падманваў яе і сябе гэтымі словамі я.
Ганна адышла ад мяне. Бардачоў уключыў карту, зірнуў на маршрут і затым схаваў планшэт.
– Наперад. Працягваем шлях. – перазарадзіў вінтоўку капітан і падганяў нас.
Мне па-ранейшаму стала не па сабе, ад таго, што здарылася са мной. Я суцяшаў сябе пачуццём самаабароны. Што я змагаўся за жыццё і не толькі за сваё, а за жыццё сяброў, за будучыню. У мяне не было больш часу для апраўданняў і суму, як нежывы стаяў на месцы, трымаючы вінтоўку перад сабой. Ганна моцна пляснула мяне па плячы, каб я ачуняў і вярнуўся з палону пачуццяў. Я павярнуўся да яе.
– Пайшлі. – сказала яна і міла ўсміхнулася, а затым забрала вінтоўку ў забітага.
Мы дадалі ход, беглі па добра адбудаваных кварталах, перасякалі закінутыя будынкі, уцякалі ад патрульных і некалькі разоў па пары хвілін хаваліся ў чаканні бесперашкоднага шляху. І, у рэшце рэшт, дабраліся да патрэбнай фінальнай кропкі на карце. Мы знайшлі тое патрэбнае нам невялікае памяшканне, забеглі ўнутр будынка. Затым, мы падымаліся на верхнія паверхі і сустракалі на лесвічных пляцоўках дзіўных людзей. Здавалася, быццам тут жывуць паўмёртвыя людзі. Яны ціснулі на нас сваімі халоднымі поглядамі, не адводзілі ад нас сваёй увагі. Хтосьці ляжаў, блукаў ці стаяў каля пустых аконных праёмаў. Іх адзенне было злёгку патрапаная і запэцканая, на некаторых участках былі плямы крыві.
– Гэта тут? Гэта дакладна тое самае месца? – сумнявалася Ганна.
– Так, гэта яно. – адказваў Бардачоў і аглядаўся па баках, не выпускаючы зброі з рук.
Мы спыніліся на чацвёртым паверсе, перад намі стаялі шырокі чорныя дзверы. Дзіўна, але на мінулых паверхах дзвярэй зусім не было, а тут цвёрдая сталёвая загарода. Значыць, нам сапраўды было сюды. За маёй спінай пачуліся крокі, я павярнуўся. З трэцяга паверха да нас падымаліся некалькі чалавек. Вочы ў іх былі сумныя і злыя. Добра пашытая, тонкая, цёмная вопратка, хавала іх цела ад плячэй да каленяў. Падышоўшы да нас крыху бліжэй, яны спыніліся, усталі ў метры ад нас. Глядзелі і шапталіся паміж сабой. Я разумеў іх непрыязнасць, яны бачылі ў нас салдат СКР, ворагаў. Не накіроўваючы на іх вінтоўку, я моўчкі стаяў і рыхтаваўся, чакаючы нападу.
А Бардачоў тым часам, ударыў дзверы далонню, затым пастукаў у яе прыкладам сваёй вінтоўкі. Глуха. Дзверы не адчыняюцца. Нягледзячы на безадказныя спробы, капітан крыху адсунуў мяне з Ганнай і нагой ударыў па загародзе. Дзверы стаялі нерухома. Ледзь пазней, у выніку дзверы адчыніліся знутры і замерлі ў расчыненым стане. За дзвярыма нас сустракала пустата. Доўгі калідор праходзіў амаль праз увесь паверх, ад якога, з правага боку, размяшчалася мноства дзвярных праёмаў. Павольна, мы ўваходзілі ўнутр, а следам за намі ўбеглі і тыя змрочныя людзі, яны хутка разбегліся па баках, пакінуўшы нам прастору наперадзе. Бардачоў з Ганнай накіроўвалі на іх вінтоўкі і павольна працягвалі ісці наперад, аглядаючыся па баках. Усе быццам чакалі чагосьці дрэннага. А людзі толькі суправаджалі і злёгку запавольвалі наш ход.
– Луказ, ты тут? – гучна і з надзеяй у голасе, нечакана для ўсіх, спытаў я.
Усе гэтыя людзі вакол нас быццам прачнуліся і ўваскрэслі з мёртвых. Яны рэзка ўзялі нас у шчыльнае кола, накіравалі на нас самаробную і выкрадзенаю зброю. Становішча абвастралася. Крыху пазней, з дзвярных праёмаў убегла яшчэ з дзясятак узброеных людзей. Мы ўтрох адразу ж прыціснуліся спінамі адзін да аднаго, рухалі вінтоўкамі з боку ў бок.
– Што будзем рабіць, капітан? – прашаптала Ганна.
Не чакаючы якога-небудзь адказу ад Бардачова, я вырашыў зняць свой шлем і адкрыта паглядзець гэтым людзям у вочы. Здымаючы яго, я пачуў, як узнік тупат ваеннага абутку. Гэты натоўп вакол нас адсоўваў чалавек у ахоўным чорным касцюме, у форме патрульнага салдата СКР. Ён увайшоў у гэты круг, падышоў бліжэй да нас. Затым, рухам рукі, ён загадаў сваім людзям апусціць накіраваную на нас зброю. Невядомыя людзі паслухаліся і трохі расступіліся. Затым, патрульны салдат зняў з сябе шлем, за якім хаваўся даўгаваты белы твар з сінімі вачыма, тонкім носам і шырокімі вуснамі. Ён паправіў свае белыя валасы і перадаў шлем барадатаму мужчыну, які стаяў побач.
– Miło cię widzieć! – сказаў на сваёй роднай мове Луказ і паспяшаўся абняць мяне.
– Я таксама рады цябе бачыць. – спакойна, з усмешкай, адказаў я.
Луказ шчасліва ўсміхаўся, яго невялікія вочы блішчалі. І, пасля столькіх дзён, праведзеных за сценамі калоніі, я па-сапраўднаму адчуў сябе, як дома. Нарэшце побач са мной быў па-сапраўднаму блізкі для мяне чалавек. Я адчуў лёгкую свабоду, лёгкасць у душы. Мне захацелася скончыць усю гэтую мітусню, рашэнне ўсіх чалавечых праблем, пакінуць усё ў мінулым, каб застацца ў гэтай лёгкасці і сабрацца ў крузе любімых людзей. Затым, у маёй душы заныла цяга на шчасце, разумеючы, што гэта толькі пачатак нашай з сябрам місіі.
Усе іншыя назіралі, чакалі нейкіх дзеянняў ад нас.
– Нарэшце ты тут. – сказаў Луказ, паляпаў мяне па плячы.
Пасля гэтых слоў, ён кінуў свой погляд на салдат, з якімі я раптоўна і няпрошана прыйшоў да яго.
– Kto jest z Tobą? – не давяраючы гэтым людзям, загаварыў на сваёй польскай Луказ.
– Гэта добрыя людзі, калі б не яны, я б не дабраўся да цябе, мой сябар. Я многім ім абавязаны. – шырока ўсміхаючыся, шчыра адказаў я.
Бардачоў зняў са сваёй галавы шлем і грозна бліснуў сваімі цёмнымі вачыма ў бок польскага сябра.
– Дзяўчына-прыгажуня і пачварны мужык!? Нядрэнная ў цябе кампанія. – з прыкметнай усмешкай, вырашыў пажартаваць Луказ.
– Сачы за са славамі! – бясстрашна адказаў яму Бардачоў, балюча прыняўшы словы ў сваёй адрас. – А то перастанеш зусім казаць.
Капітан быў на галаву вышэй Луказа і, падышоўшы са словамі да яго, ён вырашыў прадэманстраваць сваё лідэрства.
– А ты нядрэнны. Бачу, умееш пастаяць за сябе. – не губляючы пазітыву, сказаў Луказ, паказаўшы на яго паказальным пальцам, а затым вярнуўся да мяне.
Бардачоў змоўк і павярнуўся да Ганны.
– Ну што ж, Арцём, хопіць тут стаяць, пойдзем, пагаворым. – глухім голасам загаварыў паляк.
– Яны таксама пойдуць са мной. Ты ж не супраць? – казаў я пра сваіх новых сяброў.
– Як скажаш, брат. Калі ты ім давяраеш… – насцярожана вымавіў Луказ.
Мы ішлі за ім, у суправаджэнні давераных яму людзей. Праходзілі ўсё далей, за сцены. І, калі спыніліся, увайшоўшы ў адзін з пакояў, Луказ загадаў смуглай маладой дзяўчыне ў ваеннай форме апавясціць усіх галоўных асоб супраціву аб тым, што пара пачынаць дзейнічаць. Што план вызвалення пераходзіць на фінальны этап. Не кажучы больш ні слова, Луказ прайшоўся да далёкага правага кута. Мы размясціліся каля левай сцяны ў маленькім бязваконным пакоі, дзверы зачыніліся. Тут знаходзіўся я, Бардачоў, Ганна, Луказ і яшчэ пару нейкіх салдат. Пасля, Луказ сеў на падлогу, якая была выслана вельмі старымі дыванамі, розных колераў і ўзораў. Я сеў насупраць яго. Астатнія стаялі.
– Што за план? – паспяшаўся спытаць я.
– План выратавання ўсіх гэтых няшчасных людзей, выратавання ўсёй нашай мары, брат. – адказаў Луказ.
Ён гэтак жа, як і я, быў верны сабе і нашай мары.
– Я рады, што ты ўсё той жа, Лу… – сказаў я, успомніўшы яго кароткае імя з дзяцінства.
– У мяне шмат пытанняў да цябе, але мала часу, мой сябар. Так што, давай хутчэй расказвай. Што адбылося пасля крушэння? – пачаў размову Луказ, папраўляючы свае белыя валасы.
– Добра. У мяне таксама нямала пытанняў да цябе…
Далей я пачаў коратка і хутка выкладаць яму сваю гісторыю, ад пачатку крушэння, да прыбыцця ў Розжыг. Ён уважліва слухаў, не перабіваў мяне. А калі я скончыў свой аповяд, мой польскі сябар сказаў.
– Шкада Максіма… Ён быў добрым сябрам і першакласным пілотам… – засмуціўся Луказ. – Ён памёр нездарма, дзеля нашай сумеснай справы, дзеля вольнай будучыні.
Луказ успамінаў Максіма і яго гераічнае рашэнне вызваліць мяне з-пад варты СКР. А затым ён звярнуў сваю ўвагу на мае адкрытыя далоні і спытаўся ў мяне.
– А дзе твае пальцы?
– Ах, так. Гэта ўсё ён зрабіў. – я паказваў на Бардачова. – Пачакай! Гэта ўсё ў мінулым. Мы ўсё ўладзілі. У гэтай вайне кожны нечым ахвяруе, хтосьці дробязямі, хтосьці жыццём.
Дзіўным, халодным позіркам прайшоўся паляк па Бардачову, а затым вярнуўся да мяне.
– Дарма. Ну, калі яны маніпулююць табой, дай знак… – усё таксама, з недаверам да маіх новых сяброў, казаў Луказ.
– Калі б гэта было так, ты б ужо ведаў. Усё добра. Ведаеш, я ўсё ішоў сюды і думаў: чаму Розжыг, чаму менавіта гэтая калонія!? Я спачатку не ўсё разумеў, не ўсё памятаў ці быццам чагосьці не ведаў… Але ж гэта ты накіраваў мяне сюды? Ты даў каардынаты Максіму? Я ўсё правільна памятаю? – спытаў я, дакрануўшыся да шнара на галаве.
– Так, усё так. Думаю, ты добра памятаеш мяне і твая памяць, такая ж як і раней. Але вось твае новыя сябры працягваюць глядзець на мяне падазрона. Ведаеце што!? – звярнуўся да іх Луказ, – я некалькі гадоў кіраваў гэтай калоніяй. І тады мне здавалася, што я служу добрай справе. Ратую людзей і даю ім магчымасць пачаць новае жыццё, верыў у тое, што яны хутка апынуцца на новай планеце. Але потым, калі карпарацыя зрабіла больш жорсткія меры да бежанцаў, перада мною разышоўся туман. Іх жыццё апынулася ў палоне. Але наіўна было меркаваць, што гэта проста часовыя дзеянні. А затым мяне адхілілі… Ведаеце за што? Мне здавалася, што ўсе мае гады службы ў гэтым месцы былі аддадзеныя выратаванню людзей. Я памыляўся. Усіх гэтых людзей эксплуатуюць ўжо некалькі гадоў. Калі ж кіраўніцтва стала давяраць мне, я даведаўся многае пра тое, што робіцца за сценамі калоніі, я быў у жаху… Я быў там, быў у мяне адзін вылет…першы і апошні. Я бачыў усё, не толькі ў гісторыі, але і сваімі вачыма. І, калі кіраўніцтва стала разумець, што я не падзяляю іх пункт гледжання, мяне адхілілі, збілі і кінулі ў палон…але некалькі маіх верных салдат выцягнулі мяне…схавалі тут. Але перш, чым мяне адхілілі, я адправіў Арцёму пасланне, матэрыялы, якія былі ад нас у недасведчанасць. Адправіў ва ўсе калоніі, у надзеі, што мяне пачуюць. Што ёсць яшчэ такія ж сумленныя і неабыякавыя людзі, як мы з Арцёмам. Тады ж, пачалася наша маленькая рэвалюцыя… Арцёма схапілі, пасля яго адкрытага відэазвароту да ўсіх людзей, у надзеі, што іх сэрцы прачнуцца і яны перастануць быць рабамі сістэмы, каб пабудаваць лепшы свет. Арцём ды і праўда перашкодзіў планам СКР, бо ён быў вялікай зброяй і меў вялікі ўплыў на будучыню карпарацыі. Затым, дзякуючы яго жонцы Рыце, мы даведаліся, дзе яго трымаюць. І тады, яна аддала нашаму сябру Максіму пропуск Арцёма, пакінуты ім дома. Максім прайшоў усе дзверы. Мы выцягнулі Арцёма з касмічнай стацыі, таму як ён быў апошняй надзеяй для ўсяго пакінутага чалавецтва – пасля яго звароту людзі прачнуліся. Вы зараз не разумееце, што робіцца ўнутры СКР, які там страх з'явіўся, усё таму, што рэвалюцыйныя атрады за сценамі калоніі, даюць супраціў рэжыму СКР. Унутры калоній і станцый таксама не ўсё спакойна. Шкада, вядома, што карабель, на якім ляцеў Арцём, быў усё ж падбіты. Але калі б Арцём тады даляцеў да мяне, усё стала б нашмат прасцей… Але зараз прыйдзецца змагацца з усіх сіл. Галоўнае, што ты тут, Арцём – гэта знак, што мы зможам перамагчы. Мы не павінны здавацца гэтак жа, як не здаваўся і ты.
Усё гэта з яго слоў гучала вельмі ўдзячна і натхняла мяне, хоць зараз я гатовы быў бегчы ў бой.
– Ты што-небудзь чуў аб маёй сям'і, пасля майго крушэння? Што з імі? Яны жывыя? – спытаў я.
– Гэтага я не ведаю. Але, нягледзячы на ўсю жорсткасць твайго бацькі, я мяркую, што ён нічога дрэннага тваёй жонцы і твайму дзіцяці не зробіць… Яны не пагроза для яго. Бо гэта ўсё, што засталося ў яго ад цябе. – супакойваў мяне ён. – Ён жа лічыў цябе зніклым…а цяпер шукае…думаю, не для таго, каб забіць…
– Пачакай. – спыніў Луказа Бардачоў. – Хопіць гэтай драмы! Давай да справы! Колькі ў цябе людзей? Які ў цябе план? Як мы дабяромся да кіраўніка СКР?
– Шмат пытанняў, занадта шмат пытанняў. Але для навічка гэта нармальна. Галоўнае, слухайце мяне і рабіце ўсё тое, што я скажу, і тады мы дабяромся да бацькі Арцёма. Ты ўжо прабач, Арцём, ты ж разумееш…твой стары яшчэ той вар'ят. – адказаў Луказ.
– Так, я разумею. Усе мае дзеянні супраць яго першапачаткова неслі барацьбу з яго вар'яцтвам. – спакойным тонам сказаў я.
– Хай я ўжо даўно не ў структуры СКР, але ў мяне шмат сяброў. За гэты час я шмат зрабіў. Тут і ў іншых калоніях вялікі супраціў чакае маёй каманды. Мой адпраўлены матэрыял зрабіў тады сваю справу. Вядома, ёсць і ўблюдкі вакол нас, якія хочуць нас выявіць. І прагнуць нашай смерці. Для якіх здзек і смерць іншых людзей – гэта проста забава. Так што, будзьце напагатове…так, дарэчы, Арцём, хачу сказаць табе штосьці пра бацьку. Кажуць, што не толькі ён адзін стаіць за ўсімі рашэннямі СКР. Пагаворваюць, што…
Пад яго словы пачуліся стрэлы. Шум стральбы данёсся праз некалькі тоўстых сцен…дзесьці блізка выбухнула граната. Усе спахапіліся. Бардачоў з Ганнай навялі сваю зброю на Луказа і яго салдат, падазраючы таго ў здрадзе.
– Оу-оу-оу…пачакайце. – з усмешкай сказаў Луказ. – Сюды паглядзіце.
Ён працягнуў руку, узяў са стала уключаны планшэт, які меў форму трубкі, але пры ўключэнні лазеры малявалі прастакутны дысплей. Мы бачылі з уваходных відэакамер, як на ніжніх паверхах ішла барацьба. Салдаты і робаты СКР у чорна-чырвоных колерах, уварваліся ў будынак. Вайскоўцы СКР, не шкадуючы, расстрэльвалі ўсіх бяззбройных людзей на сваім шляху, забівалі і тых, хто спрабаваў пазмагацца за сваё жыццё.
– Яны тут! – уварвалася да нас усё тая ж смуглявая дзяўчынка, што адыходзіла выконваць загад Луказа.
– Давайце ўсе за мной! Хутчэй! – даў указанні Луказ і ўстаў з падлогі.
Ён адкрыў маленькія патаемныя дзверы ў сцяне, апусціўшыся на калені, пралез праз яе. Следам палез я. І, калі я ўстаў у поўны рост, на другім баку патаемных дзверэй Луказ уключыў святло на вінтоўцы і таемна паклаў свой планшэт мне ў кішэню. Ён усім сваім выглядам прасіў, каб я аб гэтым прадмеце нікому не казаў. Сябар відавочна не давяраў Бардачову. Цяпер мы ўсе знаходзіліся ў нейкім цёмным памяшканні, а дакладней калідоры, які нагадваў мне тунэль. Сухія шэрыя сцены. Пыл. Дзверы за сабой зачынілі, усе ўключылі святло на вінтоўках. Апранулі шлемы. Пасля гэтага мы пабеглі па калідоры за Луказам, які вёў нас за сабой. Дабеглі да лесвіцы, якая вяла ўніз. Першымі па ёй спусціліся пару салдат Луказа, за імі ішлі ўсе астатнія. Лесвіца прывяла нас да вулічнай пляцоўцы, якая больш нагадвала звалку з старых пакамячаных машын. Дзе-нідзе стаялі металічныя бочкі, бетонныя і сталёвыя загароды. Некалькі метраў пустэчы падзялялі ўсё гэтае смецце на квадраты, зрабіўшы паміж імі праходы. Мы спыніліся, каб абмеркаваць далейшыя дзеянні. Салдаты разышліся. Ціха. Спакойна. На гэтай мясцовасці мы нікога не заўважылі.
Але, нечакана, кулі засвісталі, пару стрэлаў расьсеялі нашы ціхія размовы. Дробныя кавалкі ад бетонных сцен будынка і цёмна-шэры пыл стаў рассцілацца вакол нас. Мы трапілі пад вялікі абстрэл, у засаду салдат СКР. З першымі кулямі я адбег, быццам адскочыў за загароду, што бліжэй знаходзілася да мяне. Я стаяў за хованкай і першае, што ўбачыў тады я, гэта як пад абстрэл трапіў Луказ. Буйны калібр куль лёгка прабіў яго браню, цела майго сябра тут жа ўпала непадалёк ад мяне. Я ж, стаіўшыся за тоўстай апорай будынка, нічога не рабіў, чакаў, калі ж град куль спыніцца абсыпаць усю прастору. Мне было страшна і балюча бачыць мёртвым свайго сябра ў пары метраў ад сябе. Пыл і аскепкі абсыпалі яго цела шэрым пяском. Я злёгку здрыгануўся, а затым падрыхтаваў штурмавую вінтоўку да бою. Паглядзеўшы па баках, я амаль не заўважаў, што робіцца вакол мяне. Быццам туман, пыл хаваў ад мяне ўсіх і кожнага, хто знаходзіўся са мной перад абстрэлам. Я нікога не заўважаў. Тут жа прагрымела некалькі вялікіх выбухаў, на шчасце, далёка ад мяне. Стрэлы салдат СКР тут жа спыніліся. Усё сціхла. І ў пары метраў ад мяне пачуўся знаёмы хрыплы голас.
– Ха! Атрымаеце, сучонкі! – крыкнуў Бардачоў.
Выбухнула граната ў баку праціўніка. Я працёр шлем ад пылу левай рукой, бачнасць палепшылася. Пыл хутка асядаў. І ў той момант, пасля выбуху, я заўважыў погляд Ганны. Яна то з'яўлялася, то хавалася, за адным з шырокіх апор будынка. Яна смела стаяла за бетоннай загародай і нічога не баючыся, выглядвала пазіцыі праціўнікаў. Ганна валодала значнай мужнасцю, адвагай і спрытнасцю. Яна вельмі добры салдат. І нават цяпер, не маючы брані на сабе, трымаючы толькі адну вінтоўку, яна была ў сто разоў мацней і гераічней, чым хто-небудзь, каго я ведаў. Ганна зноў выглянула з хованкі, але, у гэты раз, яна нанесла пару стрэлаў. Схавалася. Варожыя кулі зноў панесліся ў наш бок.
– Страляй жа, Краўчанка! – крыкнуў Бардачоў.
Я павярнуўся на яго хрыплы голас у надзеі ўбачыць, дзе ж хаваецца камандзір. Але вакол па-ранейшаму стала шумна і пыльна. Смерць пралятала побач са мной. Спіной я адчуваў, як рэдкія ўдары куль урэзаліся ў бетонны слуп, да якога я прыціскаўся. Асноўны ўдар, гучныя выбухі, наносіліся ў рознабаковым парадку: то справа, то злева ад мяне. Туды ж, адкуль даносіліся сустрэчныя стрэлы. Я вырашыў павучыцца ў Ганны адвагі і, павярнуўшыся тварам да бетону, трохі выглянуў з-пад яго. Мая галава і левае плячо выйшла з хованкі, датчыкі шлема тут жа адрэагавалі, адлюстравалі бачныя цэлі. У гэтыя ж секунды я прыцэліўся, нанёс два стрэлы ў бок салдата, які тоіцца за іржавым кузавам вялікай машыны. Затым я схаваўся і зноў паўтарыў гэты прыём, але выйшла неакуратна. Адна з варожых куль зачапіла мяне, урэзалася ў мой шлем і адскочыла ў сцяну. Некалькі куль я ўсё ж паспеў выпусціць у адказ і зноў прыціснуўся да бетону. Божа, як жа мне пашанцавала, што куля кранулася краю шлема, а не патрапіла ў цэнтр, не прайшла скрозь шлем і праз галаву. Дзіўна, але страху я тады не адчуў, ён знік, маё цела не дрыжала ад кулямётных чэргаў і выбухаў. Я адважна выдыхнуў і быў гатовы зноў страляць на паразу. Пры гэтым адчуваў у сабе смеласць, якая глушыла страх і непакой за сваё жыццё. Але перад атакай, я зірнуў на мёртвага Луказа. Пыл яшчэ больш схаваў яго цела. Шэры пясок бетону ўвабраў у сябе яго кроў, карычневыя плямы быццам застылі на яго грудзях.
Над самым яго целам адбыўся выбух. Хваляй мяне адкінула ў бок, бліжэй да Ганны. Я быў дэзарыентаваны, розум злёгку памутнеў. Затым я адчуў, як дробныя кулі білі мяне па нагах, браня трашчала. У гэты момант Ганна тут жа адцягнула мяне да сябе. У напаўмёртвым, апусцелым стане, я сядзеў каля дзяўчыны і заўважыў, што цела Луказа знікла. Яго раскідала, разарвала на часткі. Пырскі крыві і сляды полымя адбіліся на маёй форме. Я знаходзіўся ў якойсьці кантузіі, галава гула ад выбуху і болю. Імкнучыся як мага хутчэй прывесці свае пачуцці ў парадак, Я зняў свой трэснуты шлем.
Стрэлы спыніліся. Стала падазрона ціха.
Памяць вяртала мяне ў мінулае. У момант пахавання маці. Адзінага чалавека, які разумеў мяне і з любоўю развіваў мае канструктарскія таленты. Яна любіла мяне такім, які я ёсць. Вельмі балюча было расставацца з ёй, балюча разумець, што больш не будзе побач яе цяпла, яе мілага голасу і справядлівых рашэнняў, разумення і падтрымкі. Страшна было ў дванаццаць гадоў усведамляць, што ніхто не абароніць мяне ад бацькі, які ў шчыльную возьмецца за наша з Лізай выхаванне.
Боль працягвала сціскаць галаву.
– Эй, Арцём!? Чуеш? Праглыні вось гэта. Нашмат лягчэй стане. – працягвала зялёную таблетку Ганна.
Не разважаючы, я праглынуў маленькую таблетку. Праз хвіліну я ўжо адчуваў энергію сілы, галава перастала гудзець і хварэць. Я супакоіўся. Здавалася, што ўсё добра са мной, я здаровы. Але тут жа мяне ахапілі цёмныя пачуцці. Я не разумеў, з-за чаго ўва мне ўзнікла злосць: ці то ад лек, ці то я сам выклікаў гэтае пачуццё. Вярнуўшы шлем на месца, я жадаў смерці супрацьстаячым нам салдатам. Адвага авалодала ўсім маім розумам.
Уся электроніка ўнутры была няспраўная ад пашкоджанняў. Буду страляць цяпер без штучнай наводкі, сам, вочы на месцы. Я перазарадзіў штурмавую вінтоўку, узяў у руку адну з гранат. І затым, хутка, у секунду, выглянуў у бок ворага і вярнуўся назад.
– Што там? – спытала мяне Ганна.
– Робаты. Ідуць зачышчаць… – незадаволена адказаў я.
З белага дыму, выходзіла тры чорных робата. Чырвоныя плямы на іх грудзях люта свяціліся. Баявыя робаты павольна прасоўваліся да нас. Усё аб чым я тады падумаў, гэта аб тым: дзе ж Бардачоў, ён мёртвы ці жывы? Чакаць ці ад яго нейкай дапамогі, загаду? Але яго не было чуваць. Затым, Ганна, узяла ў мяне дзве апошнія гранаты. Здавалася, вось ён, канец нашага падарожжа, канец усяму…
Ганна шаптала нешта на сваёй роднай мове. Я ж, ад адвагі і злосці, гатовы быў прам зараз жа ўступіць у бой, мне ужо надакучвала хавацца за бетоннай сцяной. Трэба было нешта рабіць. Падрыхтаваўшыся ўключыць гранату, каб пасля кінуць яе на робатаў, я краем вока заўважыў кінутую ваенную машыну. Каля якой ляжала толькі адно мёртвае цела салдата.
– Ганна? – звярнуўся я. – Ганна!?
Яна мяне не чула, ціха мармытала пра сябе незнаёмыя мне словы. Магчыма, мне падалося, што я не занадта гучна вымавіў яе імя.
– Эрнандэс!? – паклікаў яе па прозвішчы.
– Што? Пачынаем бой?
– Пачакай! Гатовая бегчы? – крануў я руку Ганны. – Бачыш, вунь той ваенны бранявы джып з адкрытымі дзвярыма?!
– Бачу. Але ён жа гарыць.
– Гэта гараць ад выбухаў аскепкі. Можам паспрабаваць дабегчы да яго. Ты ж зможаш кіраваць ім?
– Так. Добра, давай паспрабуем. – яна накрыла маю руку сваёй. – Добры план, лепш, чым сядзець тут.
– На лік тры кідаем гранаты і бяжым. – адважна сказаў я і ўключыў таймер цыліндравобразнай гранаты. – Раз. Два. Тры.
Чорныя гранаты злёгку мігцелі чырвоным колерам, мы тут жа кінулі іх усе разам. Выбух прагрымеў з вялікай сілай. Дробныя аскепкі паляцелі ў наш бок. Паднялася пыл. Што ж цяпер стала з робатамі нам было не да канца ясна. Я ўстаў першым. Бег. Ганна даганяла мяне. Супраць нас зноў ляцелі кулі. Яны, малымі чэргамі, спрабавалі закрануць нас. Але з-за розных загарод нам удавалася пазбегнуць прамых пападанняў. Страшней было за Ганну, яна перасоўвалася без салдацкай броні. Я за яе перажываў. Хай мне было цяжэй бегчы ў экіпіроўцы праз металічнае смецце, але ўсё ж, я выкручваўся і нават разок азірнуўся на Ганну. Мы спяшаліся, пераскоквалі і абабягалі ўсе перашкоды. Я бег з апошніх сіл. У тую гадзіну я не баяўся смерці, я баяўся толькі аднаго – што Ганна не паспее і памрэ за маёй спіной.
Выбухі і град куль падганялі нас.
Я забег першым, заскочыў у баявую машыну. Следам, на хаду заскаквала ў яе Ганна. І, калі я паспяшаўся зачыніць за ёй дзверы, я ўбачыў ляжачую перад машынай, тую самую маладую смуглую дзяўчынку, якая дапамагала Луказу. За секунду, я паспеў заўважыць яе чорныя вялікія вочы, якія мёртва глядзелі ў неба. А кроў з рота застыла на яе вуснах і шчацэ. Тут жа Ганна завяла бронемашыну, а я зачыніў дзверы і сеў каля яе. Мы апынуліся пад абстрэлам. Я ўключыў дыстанцыйны кулямёт машыны і з усёй злосці, што назапасілася ўнутры мяне, пачаў страляць ва ўсё, што рухалася супраць нас.
– Дзе камандзір? – крыкнула Ганна і незадаволена паглядзела на мяне.
– Не ведаю, можа мёртвы. Давай жа хутчэй, паехалі! Гані! – камандаваў я.
Машына гучна загула, кранулася з месца. Ганна, выязджаючы з-за павароту, урэзалася ў робата, які стаяў да нас спіной. Той стукнуўся аб кузаў і лабавое шкло машыны, адскочыў у бок, прама ў кучу іржавага металу. Упэўнены, ён адразу ж устане і накіруецца за намі. Трэба дадаць ходу. Бо тут з усіх бакоў чутная стральба. Хацелася хутчэй паспець пакінуць гэта месца. Толькі вось не атрымалася: з пылу ўжо выбягаў робат. Я быццам адчуў яго помсту і, не раздумваючы, уключыў кулямётную зброю. Яна разносіла на часткі ўсё, да чаго дакраналіся яе кулі. Я з задавальненнем страляў у праціўніка, знаходзіўся ў нейкім куражы ад усяго гэтага. Тады мне было па душы пазбаўляцца ад ваеннай жалязякі, падобнай на тую, што бяздушна неслася забіваць нас. Ад мноства куль робат упаў на зямлю. Пасля, мяне адпусціла пачуццё помсты. Гэтак жа, я не заўважаў таго стану баязлівасці, забыў яго зусім. Стаў ператварацца ў сапраўднага салдата, які спрабуе выбрацца з абстрэлу дзеля выратавання мары. Мы несліся і несліся ўсё хутчэй наперад, аб'язджаючы ўсякі іржавы хлам, не разумеючы, куды ж вядзе нас дарога. Выязджалі з засады, з палігона жалеза і бетону. Мы амаль выбраліся з напаўпразрыстага аранжавага туману пылу. А наперадзе ўжо праглядалася роўная шырокая вуліца, да якой прымыкаліся вузкія дарогі. Ганна прыгожа ўсміхалася, яна адчула ўвесь адрэналін бою. Мы пераглянуліся. А затым я паглядзеў направа.
– Тармазі! – на ўсё горла закрычаў я.
Дзяўчына тут жа націснула на педаль, машына спынілася і ахапіла сябе густым пылам дарогі.
– Давай назад! Здавай назад! – працягваў крычаць я.
– Што там?
– Капітан! Хутчэй, здавай назад! Ну? – крычаў я на яе.
Машына кранулася заднім ходам. І, калі Ганна ўбачыла справа ад сябе Бардачова, яна спыніла машыну. Капітан разгублена ішоў без шлема, з невялікім раненнем і адарванай бранёю ў вобласці пляча і грудзей. Вінтоўка, без абоймы патронаў, боўталася ў яго на поясе. Мы хутка пад'ехалі бліжэй да яго. Я дапамог Бардачову ўлезці на задняе сядзенне машыны і вярнуўся да Ганны. Пасля, мы тут жа панеслася наперад.
– Я ў парадку. Пытанні потым. – сказаў камандзір.
Я паглядзеў на яго. Ён трымаўся за рану, за плячо. Змагаўся з болем у галаве. Па яго твары разлілася чужая кроў, а вочы з стомленасцю апусціліся ўніз. Мне здавалася, што ён быў злёгку кантужаны ад выбуху гранат. Мабыць, ён прыняў на сябе асноўны ўдар салдат СКР. У машыне цішыня.
Але тут зноў загаварыў Бардачоў.
– Куды едзем? Нас жа зараз з паветра разарвуць! – цяжка сказаў ён і зірнуў на мяне.
– Так! У мяне ж ёсць… – успомніў я і адвярнуўся ад капітана. – Луказ перадаў мне планшэт, карту.
– І куды далей? – спытала Ганна засмучаным, ціхім голасам.
Я дастаў і ўключыў планшэт. Лазерная праекцыя малявала мне карту. Ганна зірнула на яе і тут жа павярнула руль налева і, метраў праз дзесяць, спынілася перад людзьмі. Натоўп рабочых, палонных людзей, рухаўся па ўсёй вуліцы, шчыльна займаў сабой усю прастору паміж высокімі дамамі.
– Выходзім! – сказала Ганна і выйшла з машыны, абышоўшы яе, падбегла да Бардачова.
– Я ў парадку. – не чакаючы яе слоў, адказаў капітан.
Мы хутка ўвайшлі ў гэтую гушчу людзей. Паспяшаліся схавацца, рассеяцца ў ёй. Натоўп, убачыўшы перад сабой траіх, запэцканых крывёю, людзей, грозна аглядаў нас і перашкаджаў нам прайсці. Гэтыя людзі мелі на сабе аднолькавую вопратку, але вылучаліся паміж сабой толькі колерам. Справа ад мяне трое мужчын у цёмна-сіняй вопратцы, а наперадзе з дзясятак у аранжавай, злева наогул стаялі дзеці ў зялёнай уніформе. Чаму ж яны ўсе тут? Хацелася мне даведацца. Пагаварыць з імі мне не ўдавалася, яны казалі ўсякія гадасці ў наш адрас, плюнулі мне ў шлем. Усё ж такі я іх разумею, яны бачылі ўва мне салдата СКР, салдата пяхоты з поўным камплектуючым. Бардачова ў ваеннай форме і з адкрытым тварам…быццам мы вярталіся з нейкага задання і прыхапілі з сабой дзяўчыну, якая не мела не якіх прыкмет службы на карпарацыю. Над нашымі галовамі хутка праляталі штурмавыя касмічныя караблі. Сваім гулам яны некалькі разоў заглушалі крыкі натоўпу. Удалечыні віднелася мноства салдат і робатаў, якія перакрывалі рух. Мне здавалася, што ўсе шукаюць нас. Не раздумваючы, я зняў свой шлем. Узяў за руку найлютага чалавека з натоўпу і са сваёй злосцю паглядзеў яму ў вочы.
– Пазнаеш мяне?
– Краўчанка? Арцём Краўчанка?! – сказаў барадаты рослы мужчына.
– Я прыйшоў выратаваць усіх вас. Але яны мяне шукаюць і мне патрэбна дапамога.
– Луказ меў рацыю! – заўсміхаўся той, яго лютасьць сціхла, а разам з тым ён павярнуўся да іншых людзей і амаль не закрычаў на ўсё горла.
– Цішэй. Спакойна! Нам трэба схавацца ад пераследу.
А мужчына, пад эфектам радасці, адвярнуўся ад мяне, перадаваў нейкія словы іншым людзям. А затым, каля сотні людзей разам усклікнулі.
– Свабода! Свабода! Свабода!
Яны крычалі гэта зноў і зноў. Паўтаралі толькі адно гэтае слова. І я разумеў, што ж адбываецца і што ж будзе далей, круціўся, азіраўся. Пратэст… Забастоўка… І я быў выдатна здзіўлены ўсім тым, што адбываецца. Пратэстоўцам было не ўсё роўна на сваё жыццё і на жыццё іх дзяцей.
– Свабода! Свабода! – даносілася з усіх бакоў.
Пачуўшы гэта, я бачыў, як многія з салдат, кінулі свае шлемы і далучыліся да простых людзей. Гэта яшчэ больш захапіла і згуртавала ўсіх тых, хто сабраўся. Іншыя ж салдаты, паспяшаліся супакоіць натоўп. Пачалася бойка.
– Сюды! – сказала Ганна і пацягнула за сабой Бардачова.
Мы падышлі да былым салдатам СКР. Дваццаць чалавек, можа больш, стаялі побач з намі. Я бачыў, як у іх гарэлі вочы ад шчасця. Яны крычалі разам з усімі і верылі ў свабоду. У гэты момант, я выразна разумеў, што не я выратую ўсіх гэтых людзей ад прыгнятальнага праўлення карпарацыі. Яны самі, вызваляць сябе. Такія людзі выратуюць увесь наш свет. Яны як адно цэлае, змагаліся за сумленнасць і справядлівасць. Праўда, я вельмі ганарыўся імі. Яны не баяліся, не сумняваліся: яны былі гатовыя памерці дзеля вольнай будучыні.
– Дзе бліжэйшы касмадром? – спытала Ганна ў салдат. – Арцём, дай сюды карту.
Я прачнуўся ад гэтай народнай эйфарыі і працягнуў ёй планшэт. Падышоў да іх бліжэй і ўважліва слухаў, што кажуць нам гэтыя ўжо свабодныя салдаты. Адзін з іх, паказаў нам каардынаты. Пасля, зірнуў на мяне.
– Краўчанка тут! Хлопцы, Арцём Краўчанка тут! Мы вельмі рады, што вы з намі! Дазвольце суправадзіць вас, спадар Краўчанка? – горда загаварыў салдат, прыклаўшы правы кулак рукі да грудзей у вобласці сэрца.
Тое самае зрабілі і іншыя былыя салдаты СКР. Яны быццам прысягнулі мне на вернасць.
Хай мяне абурала ад слова «спадар», але я ўсё ж, вырашыў надаць больш увагі далейшым нашым дзеянне. Чым цяпер змяняць статут салдат, гэтым я займуся пазней.
– Нам дапамога не перашкодзіць. – адказаў я.